Αλλεργία σε Υμενόπτερα

Η αλλεργία σε δηλητήριο μέλισσας και σφήκας είναι μία από τις κύριες αιτίες πρόκλησης αναφυλαξίας και όπως είναι αναμενόμενο προκαλεί μεγάλο άγχος και ανασφάλεια στους ασθενείς και τις οικογένειες τους και επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής τους. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το 0,3 έως 7,5% του ευρωπαϊκού πληθυσμού πάσχει από αλλεργία σε υμενόπτερα, ανάλογα με την περιοχή και το επάγγελμα. Δεδομένου ότι ο κίνδυνος αυξάνεται με τη συχνότητα των τσιμπημάτων, οι μελισσοκόμοι είναι μεταξύ εκείνων που πλήττονται συχνότερα.

Τα υμενόπτερα χωρίζονται σε οικογένειες κυριότερες από τις οποίες είναι οι μέλισσες και οι σφήκες. Στην πρώτη ανήκει η κοινή μέλισσα (Apis mellifera) και η άγριομέλισσα ή βομβίνος (Buble bee, Bombus). Οι σφήκες που είναι υπεύθυνες για την εμφάνιση αλλεργικών αντιδράσεων στη χώρα μας είναι η κοινή σφήκα (Vespula spp), η μεγάλη σφήκα ή σερσέγκι ή σκούρκος (European Hornet, Vespa crabro) και η μικρή Ευρωπαϊκή χάρτινη σφήκα (Polistes spp) που βρίσκεται συνήθως σε στέγες και σοφίτες και φτιάχνει φωλιές που μοιάζουν από χαρτί. Τα δηλητήριά τους έχουν ορισμένα κοινά αλλεργιογόνα αλλά και κάποια άλλα που είναι ειδικά για κάθε ομάδα έτσι ένας ασθενής μπορεί να είναι αλλεργικός μόνο στη μέλισσα, μόνο στη σφήκα ή και στα δύο.

Τα τσιμπήματα εντόμων μπορούν να προκαλέσουν από τοπικές αλλεργικές αντιδράσεις γύρω από τη θέση νυγμού μέχρι συστηματικές αντιδράσεις με συμπτώματα που εμφανίζονται και σε άλλα σημεία του σώματος. Η συνηθισμένη αντίδραση μετά από τσίμπημα υμενόπτερου είναι να αναπτυχθεί τοπικά ερυθρότητα, πρήξιμο και φαγούρα. Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι εμφανίζουν επικίνδυνες αντιδράσεις. Αυτό σημαίνει ότι το ανοσοποιητικό τους σύστημα αντιδρά υπερβολικά στο δηλητήριο και τα τσιμπήματα μπορεί να είναι απειλητικά για τη ζωή. Αυτή η αντίδραση ονομάζεται αναφυλαξία. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν: κνησμό εξάνθημα, πρήξιμο στο λαιμό ή τη γλώσσα, δυσκολία στην αναπνοή, ζάλη, πόνο στο στομάχι, ναυτία ή διάρροια. Σε σοβαρές περιπτώσεις, η ταχεία πτώση της αρτηριακής πίεσης μπορεί να προκαλέσει σοκ, απώλεια συνείδησης ή ακόμη και το θάνατο.

Αν εμφανίσετε αυτά τα συμπτώματα μετά από τσίμπημα εντόμου, θα πρέπει να ζητήσετε επειγόντως ιατρική περίθαλψη. Μετά από την άμεση αντιμετώπιση της αντίδρασης θα πρέπει να συμβουλευτείτε ειδικό γιατρό για να μάθετε πώς να παραμείνετε ασφαλείς στο μέλλον.

Οι ασθενείς που έχουν εμφανίσει συστηματική αντίδραση μετά από τσίμπημα εντόμου πρέπει να αποφεύγουν δραστηριότητες οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο έκθεσης σε μέλισσες ή σφήκες (κατανάλωση ποτών και φαγητών στο ύπαιθρο, το περπάτημα με γυμνά πόδια, οι κηπουρικές εργασίες, η ένδυση με έντονα χρωματιστά ρούχα σε εξωτερικούς χώρους) και να εκπαιδευτούν στην χορήγηση αδρεναλίνης.

Η άμεση χορήγηση αδρεναλίνης είναι ο βασικός τρόπος αντιμετώπισης αναφυλαξίας και γι’αυτό οι ασθενείς πρέπει να την φέρουν πάντα μαζί τους. Είναι διαθέσιμη σε προγεμισμένες σύριγγες, η χορήγηση της είναι εύκολη και απλή.

Εξαιρετικά αποτελεσματική θεραπεία για την αλλεργία σε μέλισσα και σφήκα αποτελεί η ανοσοθεραπεία κατά την διάρκεια της οποίας χορηγούνται αυξανόμενες δόσεις του δηλητηρίου των υμενοπτέρων με αποτέλεσμα την επίτευξη ανοχής του οργανισμού και την προστασία από τα μελλοντικά τσιμπήματα. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι ασθενείς προστατεύονται γρήγορα μετά την έναρξη της θεραπείας και οι ανεπιθύμητες αντιδράσεις είναι γενικά ήπιες και περιορίζονται στο σημείο της έγχυσης. Ωστόσο, η θεραπεία πρέπει να διεξάγεται κάθε 1-3 μήνες για 5 χρόνια για να διασφαλιστεί μακροχρόνια προστασία.

Με σωστή διάγνωση, προσεκτική αποφυγή και σχέδιο θεραπείας, τα άτομα με αλλεργία σε έντομα μπορούν να αισθάνονται πιο σίγουροι και να απολαμβάνουν την παραμονή τους σε εξωτερικούς χώρους.